فكرهاي آلوده باعث آلودگي هوا شده است
هوا آلوده نيست، فكرها آلوده شده اند كه هوا كثيف شده است.
سالهاي زيادي است كه آلودگي هوا نفس هاي شهروندان شهرهاي بزرگ را به مخاطره انداخته است و جاي تاسف دارد كه منافع عده ي كثيري با اين آلودگي ها همسو شده است. متولياني كه مدام شانه خالي مي كنند و مردمي كه در هواي گازهاي سمي در حال تنفس هستند.سازمانهايي كه به دادن پاسخهاي سربالا عادت كرده اند و مردمي كه هيچ پناهي براي برون رفت از شرايط بد فعلي ندارند.
در ابتدا بايد پرده از يك اشتباه راهبردي در سياستگذاري هاي كلان برداريم. جايي كه يك كالاي تك كاربردي و آلوده كنند جاي يك كالاي چند كاره با آلودگي بسيار پايين را گرفته است. بله درست است در بيشتر كشورهاي جهان سوختهاي فسيلي از جمله گاز در نيروگاههاي نزديك به پالايشگاهها تبديل به انرژي الكتريكي شده و برق توليدي منتقل مي گردد و نه خود گاز. در اين كشورها بخاطر متمركز بودن تاسيسات تبديل انرژي امكان مقابله با آلودگي هاي زيست محيطي اينگونه انرژي ها بسيار آسان و متمركز است. اما در كشور ما با صرف هزينه هاي وحشتناك و بسيار زياد سوخت گاز كه تنها كاربردش توليد گرماست و حركت خودروها، جايگزين انرژي برق شده است انرژي برق صدها استفاده مي تواند داشته باشد و خطرات آن نسبت به گاز بسيار پايين است و از ايمني به مراتب بالاتري برخوردار است.
در شهري همانند تهران بيش از 4 ميليون خانوار زندگي مي كنند كه در ابتداي فصل سرما اگر هر خانوار تنها يك وسيله گرمايشي همانند بخاري روشن كند 4 ميليون وسيله شروع به ايجاد گازهاي سمي مي كنند. اين در حالي است كه اين وسايل فاقد هر گونه صافي هوا و نيز بازرسي دوره ايي مي باشند. و در بدتر موضوع برچسب انرژي اكثر توليدات داخلي از Gپايين تر است و حتي براي يك دقيقه هم امكان ايستادن در مسير خروج دود اين وسايل ممكن نيست.بخاري هايي كه 24 ساعته كار مي كنند و خودروهايي كه چند دقيقه و يا چند ساعت كار مي كنند آلودگي هايشان قابل قياس نيست.
اما مسئولين مدام براي اخذ معاينه فني و فروش محصولات جديد سراغ خودروهايي مي روند كه اولا" داراي كنيستر براي جلوگيري از انتشار گازهاي آلوده است و ثانيا"بازرسي دوره ايي دارند و ثالثا"برچسب انرژي آنها بسيار بالاتر از بخاري هاي گاز سوز است.
ايجاد منطقه ي زوج و فرد و طرح ترافيك و فروش ساعتي، روزانه، هفتگي، ماهيانه و ساليانه طرح ترافيك بدترين سودجويي از ريه هاي مريض مردم است. آيا اگر مردم هزينه ورود به طرح ترافيك را بدهند ديگر خودروها آلوده كننده نيستند!؟ و وقتي مردم هزينه ورود به طرح ترافيك را مي پردازند اين وجوه صرف كجا مي رود كه هوا هر روز آلوده تر مي گردد؟اگر مردم بيشتر طرح خريداري كنند آلودگي كمتر مي شود؟
آنچه مسلم است متاسفانه آلدگي هوا محل مناقشات سياسي و نيز كسب درآمد عده ايي شده است كه شايد حل مشكل آلودگي هوا دشوار نباشد اما مبارزه با منافع نامشروع كساني كه از اين آلودگي سود مي برند واقعا" دشوار است.
بودجه ي سهم حمل و نقل عمومي هم يكي از اعتباراتي است كه سالهاست تخصيص پيدا نكرده است و يا مقدار آن حداقل به اندازه فروش خودروهاي شخصي رشد نداشته است. سهم انرژي اتمي هم بقدري ناچيز است كه اميد جايگزيني آن با انرژي هاي موجود شايد يك خيال پردازي باشد. اگر هم بنا باشد اين انرژي وارد شبكه توزيع شود قطعا" قبوض تصاعدي برق مانع از جايگزيني آن با سوختهاي فسيلي خواهد شد.هم اكنون هم بهاي برق مصرفي با درآمد خانوارها تناسبي ندارد.
در اكثر كشورهاي دنيا بيمه‌ها بخاطر بالا رفتن هزينه هاي درمان مقابله جدي‌ايي با برخي زيادي خواهي ها و فسادهايي مي كنند كه به سلامت مردم آسيب مي زنند و باعث فشار بر بيمه ها مي گردد. اما در ايران بخاطر دولتي بودن اكثر بيمه ها آسيب زنندگان به سلامت مردم فقط در صورتي كه سياسي گردد، قابل پيگيري است.
اشتباه راهبردي جايگزيني گاز بجاي برق، عدم وجود دستورالعمل هاي الزام آوار براي بازرسي و تعمييرات دوره ايي وسايل گرمايشي بخصوص بخاري هاي گازي، عدم الزام به رعايت استاندارد هاي بالاتر در توليد كالاهاي گرمايشي، متعادل نبودن رشد نيازبه حمل و نقل عمومي با بودجه هاي اختصاص يافته، ارائه آمارهاي غلط و گمراه كننده درخصوص آلاينده هاي اصلي، دولتي بودن سلامت و در نتيجه عدم پيشگيري از انتشار آلاينده ها، فروش طرح ترافيك و سودجويي و خباثت در خصوص به مخاطره افتادن سلامت مردم، نبود نيروي بازدارنده براي استفاده از وسايل حمل و نقل شخصي و... همگي علت هاي آلودگي هواي كلان شهرهاي ايران است.
اگر مسئولين سود جويي را از خود دور كنند ما حاضريم با طرحهايي در عرض يكسال آلودگي را نصف كنيم.
مجيد گودرزي
مدرس دانشگاه
نظرات شما عزیزان: